Tăng lợi suất là chủ đề nóng nhất của mùa hè DeFi 2020. Vào năm 2021, tổng giá trị bị khóa của các nhóm thanh khoản tiếp tục đạt mức cao mới – chính xác thì yield farming là gì, nó hoạt động như thế nào và bạn có thể thu lợi nhuận từ farming ở đâu?
Yield Farming là gì?
Yield farming (khai thác lợi suất) là một cách kiếm thêm tiền mã hóa từ chính tiền mã hóa. Cụ thể, đó là việc bạn cho người khác vay tiền của mình qua các chương trình máy tính được gọi là các hợp đồng thông minh. Đổi lại, bạn có thể kiếm được tiền lời dưới dạng tiền mã hóa. Khá đơn giản đúng không? Tuy vậy, còn rất nhiều điều chúng ta có thể tìm hiểu.
Những người muốn thực hiện Yield farming sẽ sử dụng các chiến lược rất phức tạp. Họ di chuyển tiền điện tử của mình giữa các thị trường cho vay khác nhau để tối đa hóa lợi nhuận của họ.
Họ cũng sẽ giữ bí mật về các chiến lược khai thác năng suất tốt nhất. Nguyên nhân vì sao? Càng nhiều người biết về một chiến lược, thì chiến lược đó càng trở nên kém hiệu quả. Tăng lợi suất là mảnh đất màu mỡ của lĩnh vực tài chính phi tập trung (DeFi), nơi những người nông dân cạnh tranh để có cơ hội trồng canh tác những mùa vụ tốt nhất.
Điều gì đã bắt đầu sự bùng nổ Yield Farming?
Sự quan tâm mạnh mẽ và đột ngột đến việc khai thác lợi suất có thể đến từ sự ra mắt của token COMP – token quản trị của hệ sinh thái Tài chính Tổng hợp. Các token quản trị cấp quyền cấp quyền quản trị cho chủ sở hữu token. Nhưng làm thế nào để bạn phân phối các token này, nếu bạn muốn làm cho mạng lưới trở nên phi tập trung nhất có thể?
Một cách phổ biến để bắt đầu một blockchain phi tập trung là phân phối các token quản trị này dựa trên thuật toán, với các ưu đãi thanh khoản. Điều này thu hút các nhà cung cấp thanh khoản “canh tác” token mới bằng cách cung cấp thanh khoản cho giao thức.
Sự ra đời của COMP không giúp phát minh ra khai thác năng suất nhưng đã giúp loại mô hình phân phối mã thông báo này trở nên phổ biến. Kể từ đó, các dự án DeFi khác đã đưa ra các kế hoạch sáng tạo để thu hút thanh khoản cho hệ sinh thái của họ.
Những điều cần biết khi mang crypto đi farm
Tổng giá trị đã khóa (TVL) là gì?
Vậy, có chỉ số nào để đánh giá tình trạng sức khỏe của từng nền tảng tài chính phi tập trung trong việc khai thác lợi suất? Đó là chỉ số Tổng Giá trị đã Khóa (Total Value Locked – TVL) Tổng giá trị đã khóa đo lường tổng lượng tiền mã khóa bị khóa trong DeFi cho vay hoặc các loại tiền tệ khác trong thị trường.
Theo một nghĩa nào đó, TVL là tổng thanh khoản trong bể thanh khoản. Đó là một chỉ số hữu ích để đo lường sức khỏe của nền tảng DeFi và thị trường lợi suất khai thác nói chung. Đây cũng là một số liệu hiệu quả để so sánh “thị phần” của các giao thức DeFi khác nhau.
Một địa chỉ đáng tin cậy để theo dõi TVL là trang Defi Pulse. Bạn có thể kiểm tra xem nền tảng nào có số lượng ETH bị khóa cao nhất hoặc các loại tiền mã hóa khác trong từng ứng dụng tài chính phi tập trung. Việc xem xét này có thể cung cấp cho bạn một góc nhìn tổng quát về về tình hình chung của việc hoạt động khai thác lợi suất trong thời điểm hiện tại.
Đương nhiên, giá trị bị khóa càng cao, hoạt động canh tác năng suất có thể đang diễn ra càng nhiều. Cần lưu ý rằng bạn có thể đo TVL bằng ETH, USD hoặc thậm chí là BTC. Mỗi loại sẽ cung cấp cho bạn một cái nhìn khác nhau về trạng thái của thị trường tiền tệ DeFi.
Yield farming hoạt động như thế nào?
Yield Farming có liên quan mật thiết đến một mô hình được gọi là nhà tạo lập thị trường tự động (AMM). Nó thường liên quan đến các nhà cung cấp thanh khoản (LP) và các cơ chế thanh khoản chung. Hãy xem nó hoạt động như thế nào.
Các nhà cung cấp thanh khoản gửi tiền mã hóa vào một bể thanh khoản. Bể này tạo ra một thị trường trao đổi, nơi người dùng có thể cho vay, mượn hoặc trao đổi token. Việc sử dụng các nền tảng này sẽ phát sinh phí. Chi phí này sẽ được trả cho các nhà cung cấp thanh khoản theo thị phần thanh khoản mà người này nắm giữ trong bể. Về cơ bản, đây là cách hỏa động của công cụ tạo lập thị trường AMM.
Tuy nhiên, cách triển khai có thể rất khác nhau – chưa kể việc đây là một công nghệ mới. Không thể nghi ngờ rằng chúng ta sẽ thấy các phương pháp tiếp cận mới là sự cải tiến các phương thức triển khai hiện tại.
Ngoài phí, một động lực khác để các nhà đầu tư gửi tiền vào cơ chế thanh khoản chung có thể là sự phân phối token mới. Ví dụ, có thể không có cách nào để mua token trên thị trường mở, chỉ với số lượng nhỏ. Trong khi đó, có thể tích lũy token bằng cách cấp thanh khoản cho một quỹ cụ thể.
Tất cả các quy tắc phân phối sẽ phụ thuộc vào phương thức triển khai duy nhất của giao thức. Điểm mấu chốt là các nhà cung cấp thanh khoản nhận được lợi nhuận dựa trên lượng thanh khoản mà họ đang cấp cho cơ chế.
Các khoản tiền được gửi thường là stablecoin được gắn với USD – mặc dù đây không phải là yêu cầu bắt buộc. Một số stablecoin phổ biến nhất được sử dụng trong DeFi là DAI, USDT, USDC, BUSD và những loại khác. Một số giao thức sẽ tạo ra các token đại diện cho số tiền bạn đã gửi vào hệ thống. Ví dụ: nếu bạn gửi DAI vào Compound, bạn sẽ nhận được cDAI hoặc Compound DAI. Nếu bạn gửi ETH vào Compound, bạn sẽ nhận được cETH.
Như bạn có thể tưởng tượng, đây có thể là một quy trình gồm nhiều lớp phức tạp. Bạn có thể gửi cDAI của mình vào một giao thức khác đúc một thông báo thứ ba để đại diện cho cDAI đại diện cho DAI của bạn. Và quy trình tiếp tục như vậy. Những chuỗi này có thể trở nên thực sự phức tạp và khó theo dõi.
Lợi nhuận Yield Farming được tính như thế nào?
Thông thường, lợi nhuận Yield Farming được tính toán hàng năm. Điều này ước tính lợi nhuận mà bạn có thể mong đợi trong suốt một năm.
Một số chỉ số thường được sử dụng là Tỷ lệ phần trăm hàng năm (APR) và Lợi suất phần trăm hàng năm (APY). Sự khác biệt giữa chúng là APR không tính đến ảnh hưởng của lãi gộp, trong khi APY thì có. Lãi gộp, trong trường hợp này, có nghĩa là trực tiếp tái đầu tư lợi nhuận để tạo ra nhiều lợi nhuận hơn. Tuy nhiên, hãy lưu ý rằng APR và APY có thể được sử dụng thay thế cho nhau.
Cũng cần lưu ý rằng đây chỉ là những ước tính và dự báo. Ngay cả những phần thưởng ngắn hạn cũng khá khó để ước tính chính xác. Nguyên nhân vì sao? Yield Farming là một thị trường cạnh tranh cao và có nhịp độ nhanh, và phần thưởng có thể dao động nhanh chóng. Nếu chiến lược khai thác năng suất có hiệu quả trong một thời gian, nhiều người khai thác năng suất sẽ chớp lấy cơ hội và nó có thể ngừng mang lại lợi nhuận cao.
Vì APR và APY đến từ các thị trường cũ, DeFi có thể cần phải tìm các số liệu của riêng mình để tính toán lợi nhuận. Do tốc độ nhanh của DeFi, có thể cần phải ước tính lợi nhuận hàng tuần hoặc thậm chí hàng ngày.
Thế chấp trong DeFi là gì?
Thông thường, nếu bạn đang vay tài sản, bạn cần phải có tài sản thế chấp để đảm bảo khoản vay của mình. Về cơ bản, điều này có tính chất hoạt động như bảo hiểm cho khoản vay của bạn Vậy điều này có liên quan gì đến khai thác lợi suất? Điều này phụ thuộc vào giao thức bạn đang cung cấp tiền cho mình, nhưng bạn có thể cần theo dõi chặt chẽ tỷ lệ thế chấp của mình.
Nếu giá trị tài sản thế chấp của bạn giảm xuống dưới ngưỡng mà giao thức yêu cầu, tài sản thế chấp của bạn có thể bị thanh lý trên thị trường mở. Bạn có thể làm gì để tránh bị thanh lý tài sản? Câu trả là bạn phải thêm nhiều tài sản thế chấp hơn.
Để nhắc lại, mỗi nền tảng sẽ có bộ quy tắc riêng cho điều này, tức là tỷ lệ thế chấp bắt buộc của riêng họ. Ngoài ra, chúng còn được quy định bằng một khái niệm được gọi là Thế chấp vượt mức. Điều này có nghĩa là người đi vay phải đặt cọc nhiều hơn giá trị mà họ muốn vay. Tại sao lại như vậy? Mục đích là để giảm thiểu rủi ro từ việc thị trường sụp đổ do người dùng thanh lý một lượng tài sản thế chấp lớn trong hệ thống.
Vì vậy, giả sử rằng giao thức cho vay mà bạn đang sử dụng yêu cầu tỷ lệ thế chấp là 200%. Điều này có nghĩa là cứ mỗi 100 USD giá trị bạn đưa vào, bạn có thể vay được 50 USD. Tuy nhiên, việc đưa vào nhiều tài sản thế chấp hơn mức cần thiết để giảm rủi ro thanh lý hơn nữa sẽ đảm bảo an toàn hơn. Do đó, nhiều hệ thống sẽ sử dụng tỷ lệ thế chấp rất cao (chẳng hạn như 750%) để bảo vệ toàn bộ nền tảng khỏi rủi ro thanh lý.
Rủi ro khi farm coin
Hầu hết các chiến lược farm coin với Yield Farming đều mang lại APR (Annual Percentage Rate – Lãi suất Phần trăm Hằng năm) và APY (Annual Percentage Yield – Tỷ Suất Thu Nhập Năm) phần lớn đều rất phức tạp và yêu cầu người dùng phải nắm rất rõ những gì họ đang làm. Nếu anh em không thật sự hiểu cách các giao thức đang hoạt động, khả năng mất tiền là rất cao. Một số rủi ro của Yield Farming:
- Rủi ro Smart Contract: Hầu hết các giao thức được phát triển bởi các team nhỏ, vốn ít nên sẽ gia tăng khả năng bị bug trong smart contract (bởi vì không có ngân sách để audit). Những Protocol đã được audit cũng vẫn có khả năng bug và bị đánh cắp tiền như trường hợp của Bzrx, Curve…
- Rủi ro Thiết kế Hệ thống: Trong một số giao thức như Uniswap, việc cung cấp thanh khoản có thể khiến các LP dính vào mất mát hiếm có (impermanent loss) khi giá của 1 tài sản trong pool biến động rất nhanh, hoặc LP có thể bị rút hết tiền khi cung cấp thanh khoản như trường hợp đã xảy ra ở Balancer.
- Rủi ro Bị thanh lý: Tài sản thế chấp có thể bị biến động mạnh và vị thế của người dùng bị thanh lý khi thị trường biến động mạnh.
- Rủi ro Bong bóng: Kể từ sau khi COMP ra mắt Liquidity mining, cả cộng đồng DeFi bắt đầu FOMO rất nhiều, dẫn đến rủi ro bong bóng xuất hiện trong DeFi.
Các nền tảng Yield Farming nổi bật
Một số nền tảng Yield farming phổ biến trong DeFi:
- MakerDAO (DAO): Dùng Maker mint đồng DAI, dùng DAI đi yield farming ở các giao thức khác như Compound.
- Compound (COMP): Cung cấp thanh khoản vào Compound để farm COMP và kiếm được lợi nhuận từ hoạt động vay và cho vay.
- Uniswap (UNI): Cung cấp thanh khoản vào pool để thu được phí giao dịch.
- Balancer (BAL): Farm BAL và các token quản trị (governance token) khác hỗ trợ pool trên Balancer.
- Synthetix (SNX): Dùng SNX mint sUSD, mang sUSD đi cung cấp thanh khoản ở các pool trên các nền tảng khác.
- Aave (AAVE): Vay và cho vay tiền, cho vay nhanh (flash loan). Từ đó cung cấp thanh khoản ở các nền tảng khác, farm nhiều hơn.
- Curve Finance (CRV): Cung cấp thanh khoản và thu được phí, lãi suất và CRV.
- yEarn Finance (YFI): Cung cấp thanh khoản và thu được phí, farm YFI.
- PancakeSwap: là một DEX được xây dựng trên mạng Binance Smart Chain (BSC) để hoán đổi mã thông báo BEP20. PancakeSwap sử dụng mô hình tạo thị trường tự động (AMM), nơi người dùng giao dịch với nhóm thanh khoản.
- Venus Protocol: là một hệ thống thị trường tiền tệ dựa trên thuật toán nhằm mục đích đưa hệ thống cho vay và tín dụng dựa trên Chuỗi thông minh Binance. Người dùng cung cấp tài sản thế chấp cho mạng và kiếm APY để cho vay, trong khi người đi vay phải trả lãi.
- Tổng kết
Qua bài viết này, chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu tổng quan về một trong những từ khoá quan trọng của DeFi – “Yield Farming”. Trải qua một thời gian không dài, nhưng cũng không phải ngắn, Yield Farming đã trở thành một điều rất hiển nhiên mà các dự án đều nghĩ đến khi muốn khởi chạy, hoặc lôi kéo người dùng.
Hy vọng rằng chúng ta có thể thấy Yield Farming không chỉ trong không gian tiền mã hoá, mà còn cả trong dòng chảy tài chính truyền thống trong tương lai.
